Ngẫu Tiết (Ngó sen)

Ngẫu Tiết cũng gọi là Liên Ngẫu là thân rễ đốt(phần trong bùn) phơi hay sấy khô của cây sen Nelumbo nucifera Gaerth thuộc họ sen, dùng làm thuốc được ghi đầu tiên trong sách “Dược tính bản thảo”. Cây sen được trồng nhiều nơi trong nước ta để ăn, làm cảnh và làm thuốc.

Tác dụng dược lý.

1.Theo y học cổ truyền.

Thu liễm chỉ huyết, chủ trị các chứng thổ huyết ho ra máu, niệu huyết, tiện huyết.

2.Kết quả nghiên cứu dược lý hiện đại.

Thực nghiệm chứng minh thuốc có tác dụng rút ngắn thời gian chảy máu. Sau khi đốt thành than, chất tannin và cãni trong thuốc tăng lên nên tác dụng cầm máu mạnh hơn.

Ứng dụng lâm sàng.

Các chứng chảy máu, thuốc có tác dụng liễm huyết cầm máu, dùng bài:

Ngó sen 20g, cuống sen 12g, sắc uống trị thổ huyết.
Ngó sen độc vị giã nước uống hoặc giã nát cho rượu hòa uống trị thổ huyết tốt.
Ngó sen tươi 40g,Huyết hư than 12g, sắc uống trị huyết lâm.
Ngó sen, Hạn liên thảo đều 20g, Bạch cập, sinh Trắc bá diệp đều 16g, phơi khô tán bột làm hoàn, mối lần uống 6-8g ngày 3 lần, trị lao phổi ho ra máu, có thể dùng trị nôn ra máu.
Bạch cập tỳ bà hoàn gồm Ngẫu Tiết, Agiao, Bạch cập,Tỳ bà diệptrij lao phổi ho ra máu.
Ngẫu tiết kết hợp với tiểu kế, Thông Thảo, Hoạt thạch, Đạm trúc diệp trị chứng huyết lâm(tiểu ra máu).

Trị trĩ ra máu: Ngẫu tiết 9g, Bạch quả 15g sắc uống trị trĩ lâu ngày chảy máu không khỏi, uống 1-2 thang khỏi.
Trị nhãn tiền phòng tụ huyết: Ngẫu tiết 40g sắc uống, ngày uống 2 thang. Trị 2 ca tụ máu nhãn tiền phòng Tây Y trị nhiều không khỏi, kết quả tốt.
Trị thịt thừa ở mũi: Ngẫu tiết tươi 60g,Ômai nhục 30g, Bạch phàn 15g,Băng phiến 3g tán bột mịn thổi vào mũi đau, mỗi giờ 1 lần, 5 ngày là một liệu trình cho đến khi khỏi.

Liều dùng và chú ý:

Liều uống 10-15g liều cao có thể dùng tới 30-60g giã lấy nước uống hoặc dùng làm cơ đơn hoàn tán.
Thuốc dùng tươi tính bình mát, tác dụng chỉ huyết tán ứ mạnh dùng trong trường hợp xuất huyết do nhiệt. Ngẫu Tiết sao than tính bình hơi ôn tác dụng thu liễm chỉ huyết tốt, dùng trị chứng xuất huyết mạn tính cơ thể hư hàn.