Vị thuốc cam toại

Đặc điểm cam toại

Vị thuốc Cam toại là phần rễ của cây cam toại. Là loài thực vật thân cỏ sống lâu năm thuộc họ đại kích. Vỏ ngoài có màu đỏ, phần cùi màu trắng. Người ta thường đào lấy rễ vào mùa xuân trước khi nỡ hoa và mùa thu sau khi mầm lụi. Tùy vào phương pháp bào chế mà phân làm hai loại là cam toại tươi và cam toại chế.

Tên khoa học: Euphorbia Kansut L. Bộ phận dùng làm thuốc là rễ củ. Nên chọn rễ từng chuỗi như cái suốt thoi, vỏ sắc vàng hoặc trắng xám, ít xơ, nhiều bột không mối mọt là tốt.

Cam toại có vị đắng, tính hàn.

Công dụng của vị thuốc cam toại

Cam toại trị các khối u tích tụ trong bụng, bụng sưng to, bệnh sa, mặt mắt phù thũng, ăn không tiêu, ăn không tiêu, có thể tiêu trừ các chứng kết khối rắn tích tụ, thông lợi thủy đạo, cốc đạo.

Khoa học hiện đại nghiên cứu, trong cam toại có chứa thành phần tecpen, có tác dụng thông đại tiểu tiện, còn có thể kích thích mạnh niêm mạc ruột, gây nên t

Trị chứng âm thịnh gây ra tiêu chảy: Dùng bài Cam toại bán hạ thang (Kim quỹ yếu lược): bán hạ 12g, cam toại 4g, chích thảo 4g, mật 100ml, thược dược 6g. Tác dụng: trục thủy, khử đàm, tán kết, trừ mãn, giải kinh, chỉ thống.

Trị thực tích bụng đầy đau: Dùng bài Cam toại phá kết tán (Thái Bình thánh huệ phương): cam toại 10g, hoàng cầm 20g, thanh bì 20g, đại hoàng 20g. Tán bột ngày uống 2 lần, mỗi lần 2g. Tác dụng: thông lợi, trị chứng tích khối do nhiệt tích.

Trị phù thũng bụng căng đầy: cam toại (sao) 6g, hắc khiên ngưu 30g. Tán bột sắc, uống từng hớp (Phổ Tế Phương).

Trị sán khí, sa dịch hoàn: cam toại, hồi hương 2 vị bằng nhau tán bột uống một lần 6g (Trung Quốc Dược học đại từ điển).

Chữa bụng ngực chân tay phù thũng: đại táo 10 quả, cam toại 12g, đại kích 12g, nguyên hoa 12g. Các vị tán bột, trộn đều, mỗi lần uống từ 0,5 – 1,5g, ngày 1 lần vào sáng lúc bụng đói với nước sắc đại táo. Tác dụng: Công trục thủy ẩm (Thập táo thang gia giảm).

Kiêng ky: Tuyệt đối không dùng chung cam toại với cam thảo. Người dạ dày yếu nên thêm đại táo vào thang có cam toại. Phụ nữ có thai cấm dùng.